Phơi nhiễm ô nhiễm không khí trong nhà thời đại dịch coronavirus (COVID-19)

Đại dịch coronavirus (Covid-19) dẫn tới nhiều thành phố bị phong tỏa và người dân được khuyến cáo ở trong nhà để hạn chế sự lây lan của virus. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về ô nhiễm không khí (ONKK) ngoài trời, tuy nhiên thông tin cũng như nghiên cứu về phơi nhiễm ONKK trong nhà lại chưa được quan tâm đúng mực. Cảm ơn tạp chí môi trường (cùng anh Tuyên) đã biên tập và đăng tải một số ý kiến của tôi về phơi nhiễm ONKK trong nhà và mối liên quan giữa ONKK với coronavirus. Mời các bạn đọc bản hoàn chỉnh theo đường dẫn ở đây

Tôi tóm tắt lại ý chính như sau:

1. Bình thường con người dành phần lớn thời gian trong nhà (~90% thời gian ở trong nhà ở, cơ quan, trường học, cabin xe). Đại dịch covid khiến thời gian trong nhà còn nhiều hơn thế nữa. Do đó chúng ta phơi nhiễm ONKK trong nhà nhiều hơn rất nhiều so với ngoài trời.

2. Các nguồn gây ONKK trong nhà bao gồm ngoài trời, từ các hoạt động con người ở trong nhà và từ các phản ứng trong môi trường trong nhà. Nhiều phản ứng rất thú vị, ví dụ như phơi nhiễm bụi từ khói thuốc lá. Ngoài hút trực tiếp và phơi nhiễm thụ động thì còn có con đường thứ 3 là các chất bay hơi từ khói thuốc lá, bám lên tường và đồ vật trong phòng có thể phát tán lại trong không khí ở điều kiện thích hợp, và sẽ phản ứng tạo thành các hạt nano thứ cấp (xem hình dưới).

3. Mối liên hệ giữa ONKK và virus đã được viết nhiều từ các tút trước trên facebook của tôi: ở đây 1 và ở đây 2. Tóm lại là virus rất dễ lây lan ở không gian trong nhà và nơi đông người. Việc đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc và vệ sinh tay như Bộ Y tế khuyến cáo là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu nguy cơ nhiễm virus. Thông thoáng nhà cửa (nếu bên ngoài an toàn và nồng độ bụi bên ngoài thấp) không những có thể giảm phơi nhiễm ONKK trong nhà mà còn giảm thiểu phơi nhiễm virus cho những nhà có người bị nhiễm virus tự cách ly.

4. Gần đây chính phủ đã điều chỉnh chính sách chống dịch theo phương châm sống chung với virus. Để có thể thích ứng được với cuộc sống “bình thường mới” này, các tòa nhà chung cư, nhà hàng, khách sạn, nhà máy, và nơi làm việc khác cần có những điều chỉnh vận hành cụ thể và phù hợp để giảm thiểu phơi nhiễm virus cũng như ONKK .

5. Hiện nay vấn đề ONKK trong nhà đang được các nước phương Tây quan tâm nhiều hơn, đặc biệt cùng với các nghiên cứu liên ngành như thiết kế thông gió và sử dụng năng lượng hiệu quả.