Ô nhiễm không khí Hà Nội: Điện than?

Một số anh chị muốn tôi tổng quan lại nguồn ô nhiễm từ điện than mà tôi dạo này rất bận nên không có thời gian coi được.

Tuy nhiên có một số ý kiến tôi thấy ở các bài viết trên internet mà tôi cho rằng chưa chính xác. Tôi ghi lại đây để khi nào rảnh tôi sẽ viết 1 bài chi tiết và kĩ càng về nguồn này.

Có bài viết trên vnexpress cho rằng điện than là thủ phạm chính gây bụi mịn ở Hà Nội: Theo tôi thì điện than hiện tại không phải là thủ phạm chính. Một vài nghiên cứu trên các tạp chí uy tín gần đây (2011-2018) cho rằng các nhà máy điện có đóng góp tới bụi PM2.5 (3-5 ug/m3, tương đương 6-11%- nhỏ nhưng khá đáng kể). Tất nhiên phần đóng góp sẽ biến động rất đáng kể tùy thuộc sự gia tăng của các nhà máy điện cùng công nghệ xử lý trong tương lai.

Một số đánh giá từ VN sử dụng mô hình GAUSS cho rằng ô nhiễm từ điện than ảnh hưởng không đáng kể tới ONKK ở Hà Nội: Sử dụng mô hình lan truyền GAUSS để mô phỏng là không chính xác do bụi sinh ra từ điện than hiện chiếm rất nhiều là bụi thứ cấp do sự ô-xi hóa khí SO2 trong quá trình lan truyền. Các mô hình vận chuyển hóa học là hợp lý (Một số nghiên cứu dùng GEO_CHEM như công bố của nhóm Harvard đã tính tới lượng này- đây là một trong những nhóm đi đầu thế giới về mô hình lan truyền). Tuy nhiên, theo tôi dùng mô hình CMAQ/ADMS hợp lý hơn, và quan trọng nhất vẫn là phát thải đầu vào cho mô hình.

Trung Quốc thành công giảm thiểu ô nhiễm do loại bỏ điện than?: Chưa chính xác, Trung Quốc chỉ loại bỏ các nhà máy với công nghệ lạc hậu. Các nhà mới với tiêu chuấn siêu tới hạn (ultra-low emission) đã có phát thải rất thấp (gần tương đương với các nhà máy điện dùng đốt sinh khối cho phát thải SO2 và PM, thậm chí thấp hơn cho phát thải NOx, tất nhiên vẫn không thể sạch bằng oil+gas). Bài toán ONKK từ điện than liên quan nhiều tới việc xử lý các chất khí như SO2, và sự tạo thành các hạt nhỏ (ultra fine particles). Nên nhớ rằng lượng bụi mịn (PM2.5) sơ cấp đã được xử lý khá tốt nhưng việc xử lý bụi nano là không hề đơn giản.

Bắc Kinh đã rất thành công trong việc giảm thải ONKK nhờ giảm phát thải từ than ở khu vực dân dụng (sưởi ấm, nấu ăn). Nguyên nhân dẫn tới giảm ô nhiễm không khí ở Bắc Kinh tôi đã viết ở post năm 2019: Kế hoạch hành động 5 năm (2013-2017) kiểm soát ô nhiễm không khí của Bắc Kinh

Khi nào có thời gian, tôi sẽ tổng kết kỹ hơn như sai số của các mô hình ra sao hay công nghệ và phát thải điện than ra sao. Hiện tôi cần phải tìm hiểu một vài số tài liệu ví dụ: phát thải của các nhà máy điện than, các loại than được sử dụng,…